ホーム > BSC証券について > メディア > ディテール

Bức tranh toàn cảnh của chứng khoán phái sinh Việt Nam năm 2018

- 2019/02/15 7:56:00

Chứng khoán phái sinh được chính thức khai trương vào tháng 8/2017 sau một năm đi vào hoạt động, thị trường chứng khoáng phái sinh Việt Nam có bước tăng trưởng tốt và ổn định, trở thành một kênh hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư cũng như phòng ngừa rủi ro cho thị trường cơ sở.

1. Tìm hiểu chứng khoán phái sinh

1.1. Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở; quy định quyền lợi, nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán hoặc chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước vào một thời điểm nhất định trong tương lai.

Chứng khoán phái sinh là gì?

Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại... hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất…

1.2. Mục đích của chứng khoán phái sinh

Các phái sinh được các nhà đầu tư sử dụng cho những mục đích sau đây:

Phòng hộ hoặc giảm nhẹ rủi ro trong các tài sản cơ sở, bằng cách tham gia một hợp đồng phái sinh mà giá trị của nó di chuyển theo hướng ngược lại với vị thế tài sản cơ sở của nó và triệt tiêu một phần hoặc toàn bộ rủi ro này.
Tạo khả năng tùy chọn trong đó giá trị của phái sinh được liên kết với một điều kiện hoặc sự kiện cụ thể (ví dụ khi tài sản cơ sở đạt được một mức giá cụ thể).
Có được sự tiếp xúc với tài sản cơ sở khi không thể trao đổi bằng dạng tài sản cơ sở đó.
Cung cấp đòn bẩy sao cho một chuyển động nhỏ trong giá trị tài sản cơ sở có thể gây ra một sự khác biệt lớn trong giá trị của phái sinh
Đầu cơ và thu lợi nhuận nếu giá trị của tài sản cơ sở di chuyển theo cách mà người ta mong đợi (ví dụ, di chuyển theo một hướng nhất định, nằm trong hay ngoài một phạm vi xác định, đạt đến một mức nhất định).
Chuyển phân bổ tài sản giữa các loại tài sản khác nhau mà không làm ảnh hưởng đến tài sản cơ sở, như là một phần của quản lý quá trình chuyển đổi.

1.3. Các loại chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh bao gồm 4 loại chính:

Hợp đồng kỳ hạn.
Hợp đồng tương lai.
Hợp đồng quyền chọn.
Hợp đồng hoán đổi.

Trong đó, hợp đồng tương lai được lựa chọn là sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên triển khai, niêm yết và giao dịch tại thị trường Việt Nam. Trong đó VN30 là sản phẩm chứng khoán phái sinh đầu tiên được công bố ra thị trường. Hiện nay, hợp đồng tương lai trên trái phiếu chính phủ đang được triển khai là sản phẩm chứng khoán phái sinh tiếp theo.

Sau đây là bảng so sánh cụ thể những ưu điểm, hạn chế của các loại chứng khoáng phái sinh:

Tên hợp đồng	Hợp đồng tương lai	Hợp đồng quyền chọn	Hợp đồng kỳ hạn	Hợp đồng hoán đổi
Tính chuẩn hóa	HĐTL được niêm yết và giao dịch trên sở giao dịch chứng khoán phái sinh, cho nên HĐTL được chuẩn hóa về điều khoản, giá trị, khối lượng của tài sản cơ sở...	Không cần chuẩn hóa, tài sản cơ sở của HĐQC có thể là bất kỳ tài sản nào	Không cần chuẩn hóa, tài sản cơ sở của HĐKH có thể là bất kỳ tài sản nào	Không cần chuẩn hóa, tài sản cơ sở của HĐHĐ có thể là bất kỳ tài sản nào
Niêm yết	Được niêm yết và giao dịch trên thị trường tập trung	Không được niêm yết và Giao dịch trên thị trường OTC	Không được niêm yết và giao dịch trên thị trường OTC	Tỷ giá giao ngay được ngân hàng niêm yết tại thời điểm giao dịch, tỷ giá có kỳ hạn không được niêm yết và Giao dịch trên thị trường OTC
Ký quỹ	Bù trừ và ký quỹ: HĐTL bắt buộc hai bên phải thực hiện ký quỹ và được bù trừ theo thông báo lãi lỗ vào tài sản lý quỹ để bảo đảm nghĩa vụ và hạn chế rủi ro thanh toán giữa các bên tham gia.	Không cần ký quỹ: Bên mua quyền chọn sẽ phải trả phí sau ký hợp đồng, bên bán quyền chọn sẽ nhận phí và có nghĩa vụ với bên mua.	Không cần thực hiện ký quỹ	Cần thực hiện ký quỹ: buộc khách hàng phải ký quỹ một khoản không quá 5% trị giá hợp đồng để đảm bảo nghĩa vụ hợp đồng.
Đóng vị thế	Dễ dàng đóng vị thế: Nhà đầu tư có thể đóng vị thế bất cứ lúc nào bằng cách tham gia đối ngược đối với HĐTL tương tự, Giúp người sở hữu HĐTL linh hoạt khi nhận nguồn vốn	Quyền bình chọn: Quyền chọn mua và quyền chọn bán		Nhà đầu tư có thể đóng vị thế bằng cách tham gia đối ngược đối với HĐTL tương tự
Tính bắt buộc	Người tham gia HĐTL có trách nhiệm phải thực hiện theo quy định tại ngày đáo hạn.	Không có tính bắt buộc: Người tham gia HĐQC có quyền tham gia ngày đáo hạn, với tư cách không liên quan đến nghĩa vụ.		Người tham gia HĐTL có trách nhiệm phải thực hiện theo quy định thỏa thuận hợp đồng tại ngày đáo hạn.

1.4. Những ưu điểm của chứng khoán phái sinh

Ưu điểm chứng khoán phái sinh

1.4.1. Không cần mua tài sản cơ sở

Bằng việc sử dụng những sản phẩm tài chính phái sinh, nhà đầu tư có thể đưa ra nhiều chiến lược đầu tư, cũng như cách tiếp cận mới để quản trị rủi ro mà thông thường sẽ không tạo ra được chỉ với bằng những tài sản cơ sở.

Ví dụ: Tồn tại một sản phẩm phái sinh với tên gọi “quyền chọn bán” cho phép giới đầu tư đầu cơ giá xuống. Như nhiều chuyên gia đã nhận định rằng TTCK Việt Nam chỉ chuyển động một chiều (Thị trường lên thì mua, thị trường xuống thì bán), “quyền chọn bán” sẽ giúp giải quyết vấn đề này, cũng như quản trị rủi ro giá xuống cho người nắm giữ chứng khoán tương ứng, hoặc cho phép “bán khống” (short sell) một cách hợp pháp.

1.4.2. Đòn bẩy cao

Đặc trưng của sản phẩm phái sinh là chỉ phải bỏ ra mộ khoản ký quỹ có giá trị nhỏ hơn rất nhiều so với giá trị của tài sản cơ sở nhưng chứng khoán phái sinh lại cho phép người dùng nhận được lợi nhuận tương đương với giá trị của tài sản cơ sở .

Theo đó, với việc đầu tư 100 sản phẩm phái sinh (giả sử có tổng chi phí sở hữu bằng một tài sản cơ sở) là nhà đầu tư đã được ghi nhận lợi nhuận tương đương với việc nắm giữ 100 tài sản cơ sở.

1.4.3. Số lượng giao dịch không giới hạn

Nếu như trên thị trường cổ phiếu, lượng giao dịch cổ phiếu phải tùy thuộc vào số cổ phiếu được phát hành thì trên thị trường phái sinh, số lượng chứng khoán phái sinh lại phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu mua - bán của nhà đầu tư.

1.4.4. Cơ hội kinh doanh chênh lệch giá

Ngoài việc hạn chế phân tán, giảm thiểu những rủi ro, chứng khoán phái sinh còn là cơ hội cho những nhà đầu cơ và những nhà kinh doanh chênh lệch giá (Acbitragers) có thể tham gia giao dịch kinh doanh trên cả thị trường phái sinh và thị trường tài sản cơ sở để kiếm lợi từ chênh lệch giữa hai thị trường.

1.4.5. Giao dịch linh hoạt

Về cơ bạn, giao dịch chứng khoán phái sinh tương tự giống với hình thức giao dịch cổ phiếu, tuy nhiên với sản phẩm này, nhà đầu tư còn có thể linh hoạt bán khống, giao dịch T+0 chốt lãi/lỗ trong ngày đơn giản và tiện lợi.

1.4.6. An toàn

Toàn bộ những giao dịch chứng khoán phái sinh bảo đảm bởi Trung tâm bù trừ (CCP- Central Counterparty). Trong trường hợp một trong hai bên của giao dịch (người mua hoặc người bán) không có khả năng thanh toán, Trung tâm bù trừ (CCP) bù lỗ bằng cách thanh toán đầy đủ cho bên còn lại. Đây là một ưu điểm lớn dành cho những chứng khoán phái sinh đã được chuẩn hóa, niêm yết trên Sở giao dịch chứng khoán.

1.4.7. Dễ áp dụng

Chứng khoán phái sinh có thể hình thành trên mọi loại tài sản mà có đặc tính từ hàng hóa, cổ phiếu, chỉ số cổ phiếu, tiền tệ, … tới các tài sản phi tài chính như thời tiết, khí Carbon…

Chúng ta đang chuyển từ thế giới giao dịch hàng hóa hiện vật sang thế giới giao dịch hàng hóa vô hình. Và điều này khiến thị trường chứng khoán phái sinh trở nên linh hoạt tiếp cận tới mọi nhu cầu của các nhà đầu tư.

2. Chứng khoán phái sinh 2018 tại thị trường Việt Nam

Sau hơn một năm hoạt động, thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam đã trở thành một kênh hấp dẫn thu hút các nhà đầu tư cũng như phòng ngừa rủi ro cho thị trường cơ sở. Trong 3 quý đầu năm 2018, thị trường chứng khoán phái sinh đã có nhiều biến động, sau đây là bảng thống kê của sự tăng trưởng của thị trường chứng khoán phái sinh, dựa theo dữ liệu của Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội:

Thời gian	Số lượng tài khoản trên TTCKPS	Số lượng tài khoản CKPS/ ngày	Khối lượng giao dịch (hợp đồng)
Quý I/2018	25.072	135	1.350.182
Quý II/2018	35.275	150	1.983.614
Quý III/2018	46.556	170	1.557.281

Theo đó, khối lượng giao dịch của quý III/ 2018 giảm với quý I và quý II/2018. Tuy nhiên số lượng tài khoản được mở trên TTCKPS lại tăng đến 21.484 tài khoản so với 2 quý đầu năm. Điều này cho thấy số lượng các nhà đầu tư chứng khoán phái sinh đã tăng lên đáng kể.

Hoạt động giao dịch chứng khoán phái sinh chủ yếu vẫn nằm ở các nhà đầu tư cá nhân trong nước (99%). So với tổng khối lượng giao dịch trên thị trường, tổ chức đầu tư trong nước chỉ chiếm khoảng 0,55%, nhà đầu tư nước ngoài giao dịch chứng khoán phái sinh chỉ chiếm 0,12%.

Có thể khẳng định rằng TTCKPS ra đời, đi vào hoạt động là một dấu mốc quan trọng của TTCK Việt Nam, góp phần hoàn thiện cấu trúc TTCK Việt Nam, gia tăng hàng hóa đầu tư và thúc đẩy thanh khoản trên thị trường cơ sở. Các công ty chứng khoán có sự chuẩn bị kỹ càng cơ sở hạ tầng cho chứng khoán phái sinh là những người được lợi khi có thêm cơ hội để thu hút khách hàng, gia tăng nguồn thu phí môi giới.

3. Giao dịch chứng khoán phái sinh tại BSC

Hiện nay, BSC được đánh giá là một trong những công ty chứng khoán hàng đầu Việt Nam, đã và đang đóng góp rất nhiều thành quả vào sự hình thành và phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam. BSC luôn đem đến cho khách hàng những trải nghiệm tốt nhất bằng những dịch vụ chất lượng và tối ưu trên thị trường chứng khoán.

Để tham gia giao dịch tại thị trường chứng khoán BSC, quý khách hàng cần thực hiện theo hướng dẫn sau:

Các bước giao dịch chứng khoán phái sinh

Bước 1: Mở tài khoản tại BSC

Đối với nhà đầu tư mới chưa có tài khoản, quý khách hàng cần có tài khoản chứng khoán cơ sở trước khi mở tài khoản chứng khoán phái sinh. Quý khách hàng có thể đến mở trực tiếp tại trụ sở chính của BSC, tài khoản của nhà đầu tư sẽ được kích hoạt giao dịch vào 1 ngày, kể từ sau khi BSC tiếp nhận hợp đồng mở tài khoản từ khách hàng.

Bước 2: Nộp ký quỹ

Sau khi đã có tài khoản tại BSC, để tham gia giao dịch hợp đồng tương lai, quý khách hàng cần thực hiện nộp ký quỹ Nhà đầu tư nộp ký quỹ từ số tiền dư đang có trên tài khoản phái sinh ( sau khi trừ nghĩa vụ cần thanh toán) trên các kênh giao dịch của BSC.

Bước 3: Giao dịch trong ngày

Khi thực hiện nộp ký quỹ thành công, khách hàng có quyền được đặt lệnh mở vị thế trên giá trị ký quỹ hiện có, dựa trên tỷ lệ sử dụng ký quỹ nhất định của BSC. Lệnh giao dịch của quý khách hàng sẽ được gửi tới Sở giao dịch chứng khoán và sẽ được cập nhật khi khớp lệnh, khách hàng có thể theo dõi trực tuyến tại hệ thống BSC Trading web. Sau khi khớp lệnh, nhà đầu tư được coi như đã giữ vị thế ở Hợp đồng tương lai. Nếu nhà đầu tư muốn đóng vị thế, hãy đặt một lệnh ngược chiều với vị thế mình đang nắm giữ tại Hợp đồng tương lai đó.

Bước 4: Bổ sung ký quỹ/ rút lãi

Dựa theo kết quả giao dịch và giá trị thanh toán hàng ngày, tài khoản nhà đầu tư sẽ được BSC hạch toán. Nếu tài khoản ký quỹ không đáp ứng đủ số dư quy định, nhà đầu tư sẽ cần phải bổ sung ký quỹ để tài khoản quy về mức ký quỹ ban đầu. Nếu tài khoản vượt giá trị ký quỹ yêu cầu, BSC sẽ thông báo để nhà đầu tư có thể rút lãi.

Bước 5: Theo dõi tỷ lệ

Tỷ lệ sử dụng tài sản ký quỹ được tính dựa trên ký quỹ yêu cầu/tài sản ký quỹ. Nhà đầu tư cần theo dõi tỷ lệ này thường xuyên nhằm có những hành động phù hợp, hạn chế các rủi ro xảy ra.

Hướng dẫn mở tài khoản cho khách hàng chưa có tài khoản chứng khoán phái sinh tại BSC

Đối với khách hàng cá nhân: Khách hàng chỉ cần mang theo giấy tờ cá nhân như chứng minh nhân dân, hộ chiếu còn hiệu lực tới điểm giao dịch là có thể mở tài khoản. Nếu muốn mở tài khoản thông từ xa, bạn có thể đăng ký tại chương trình Web Online Trading của BSC tại đây.
Khách hàng tổ chức: Khách hàng mang các giấy tờ đầy đủ theo yêu cầu đến các phòng giao dịch của BSC để mở tài khoản. Khách hàng tổ chức cần có các giấy tờ sau:
- Bản sao công chứng Giấy phép thành lập/ Giấy đăng ký kinh doanh.
- Quyết định bổ nhiệm người đại diện pháp luật, Kế toán trưởng (bản sao).
- Giấy uỷ quyền của chủ tài khoản cho người đại diện giao dịch (nếu có).
- Điều lệ (bản sao).
- Giấy cấp mã số thuế (bản sao, nếu có).
- Bản sao giấy đăng ký mẫu dấu.
- CMND còn hiệu lực của Người đại diện pháp luật, của người đại diện giao dịch (nếu có) và của kế toán trưởng (bản sao)

Kênh giao dịch:

Tại quầy giao dịch Hà Nội: Tầng 10, Tháp BIDV, 35 Hàng Vôi, Hoàng Kiếm, Hà Nội và tại Hồ Chí Minh: Lầu 9, 146 Nguyễn Công Trứ Quận 1, TP. HCM
Tổng đài đặt lệnh tại Hà Nội (024).3926.4660 và tại Hồ Chí Minh (028).3821.8889
Trực tiếp trên hệ thống BSC Trading web.

Có thể nói sau một năm đi vào hoạt động TTCKPS đã trở thành một kênh đầu tư hấp dẫn, đồng thời là công cụ để nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro khi tham gia đầu tư trên thị trường cơ sở, được các nhà đầu tư đón nhận và tham gia ngày càng tích cực.

Hy vọng với những thông tin trên, quý khách hàng và nhà đầu tư đã hiểu rõ chứng khoán phái sinh là gì, tình hình chứng khoán phái sinh năm 2018 ra sao, trên đây là những thông tin giải đáp thắc mắc về chứng khoán phái sinh cũng như các dịch vụ và cách thức giao dịch, điển hình là sản phẩm chứng khoán phái sinh tại BSC.

Các tin liên quan