Sàn chứng khoán phái sinh Việt Nam

Để tham gia vào thị trường phái sinh bên cạnh việc nghiên cứu phân tích thị trường, nhà đầu tư chúng ta còn cần tìm sàn giao dịch chứng khoán phái sinh uy tín, chất lượng. Vậy ở Việt Nam có những sàn giao dịch chứng khoán phái sinh nào, đặc điểm cách thức giao dịch trên sàn ấy ra sao? Tất cả sẽ được chúng tôi cập nhật ở bài viết dưới đây.

1. Chứng khoán phái sinh

1.1 Khái niệm chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh (Derivative Securities) là công cụ tài chính, trong đó giá trị của chúng phụ thuộc vào giá trị của một hay nhiều loại tài sản cơ sở. Chứng khoán phái sinh quy định quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia hợp đồng đối với việc thanh toán, chuyển giao tài sản cơ sở với một mức giá được thỏa thuận trước tại một thời điểm nhất định trong tương lai.

Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh gồm:

• Hàng hóa: nông sản, kim loại...
• Phi hàng hóa: cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất...

1.2 Cách giao dịch chứng khoán phái sinh

Tham gia giao dịch chứng khoán phái sinh, bạn có thể tiến hành trực tiếp trên sàn giao dịch hoặc qua Website của các công ty chứng khoán, ví dụ về cách giao dịch chứng khoán phái sinh tại BSC:

Bước 1: Mở tài khoản

Muốn trở thành thành viên giao dịch chứng khoán phái sinh các nhà đầu tư cần phải có tài khoản chứng khoán phái sinh. Nhà đầu tư phải mở tài khoản cơ sở trước khi mở tài khoản phái sinh, bạn có thể đăng ký mở tài khoản tại quầy giao dịch trực trực tiếp hoặc website công ty chứng khoán phái sinh mà bạn muốn giao dịch

Bước 2: Nộp tiền ký quỹ

Sau khi mở tài khoản thành công, nhà đầu tư cần nộp tiền ký quỹ làm căn cứ đảm bảo trước khi thực hiện giao dịch. Tại BSC, đối với hợp đồng tương lai chỉ số, tỷ lệ ký quỹ chỉ 10% so với giá trị hợp đồng.

Bước 3: Thực hiện giao dịch, đặt lệnh mua/bán

Sau khi đã nộp đủ ký quỹ theo yêu cầu, nhà đầu tư có thể bắt đầu đặt lệnh chọn vị thế mua/bán. Việc đặt lệnh này quyết định mức lỗ - lời của nhà đầu tư nên bạn cần cân nhắc và nghiên cứu kỹ lưỡng sản phẩm giao dịch bằng cách xem biểu đồ, quan sát các yếu tố kỹ thuật, xác định xu hướng trong phiên, tham khảo ý kiến của các chuyên gia đầu ngành,....

Bước 4: Thanh toán bù trừ, lãi – lỗ trong ngày

Dựa vào kết quả giao dịch, tài khoản của nhà đầu tư sẽ được hệ thống hạch toán lãi/lỗ, nhà đầu tư sẽ phải thanh toán bù trừ lãi  - lỗ trong ngày:

• Nếu tài khoản chứng khoán phái sinh lỗ ròng: nhà đầu tư sẽ pải thanh toán bù lỗ đầy đủ chậm nhất đến 9h sáng hôm sau.
• Nếu tài khoản chứng khoán phái sinh lãi ròng: nhà đầu tư sẽ được nhận toàn bộ số tiền lời sau 11h sáng ngày hôm sau.

Bước 5: Theo dõi các loại tỷ lệ

Sau khi kết thúc phiên giao dịch, tài khoản của nhà đầu tư không đủ số dư để thực hiện thanh toán, nhà đầu tư sẽ nhận được yêu cầu bổ sung ký quỹ. Ngược lại, nếu giá trị tài sản của ký quỹ vượt quá giá trị cần ký quỹ theo yêu cầu công ty nhà đầu tư có quyền được rút bớt tài sản ký quỹ.

2. Sàn chứng khoán phái sinh

Sàn giao dịch chứng khoán phái sinh là nơi để các nhà đầu tư gặp nhau và tiến hành tìm kiếm lựa chọn đối tác đối tác giao dịch mua và bán chứng khoán thông qua phương thức giao dịch thỏa thuận trên khớp lệnh liên tục. Trong đó, hai sàn giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE) và sàn GDCK Hà Nội (HNX) là hai sàn chứng khoán phái sinh được niêm yết chính thức trên thị trường.

2.1 Sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội

HNX được thành lập theo Quyết định số 01/2009/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở chuyển đổi, tổ chức lại Trung tâm Giao dịch chứng khoán Hà Nội.

Ngày 24/06/2009, Sàn GDCK Hà Nội chính thức ra mắt, hoạt động với mô hình Công ty TNHH một thành viên do Nhà nước (đại diện là Bộ Tài chính) làm chủ sở hữu.

• HNX là đơn vị chịu trách nhiệm tổ chức, vận hành và quản lý thị trường giao dịch chứng khoán, sàn đã có những đóng góp quan trọng vào sự phát triển chung của thị trường chứng khoán Việt nam, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế của đất nước.
• Sàn GDCK Hà nội đã triển khai tích cực, hiệu quả hoạt động đấu giá cổ phần, hoạt động đấu thầu trái phiếu Chính phủ và vận hành các thị trường giao dịch (thị trường cổ phiếu niêm yết, thị trường cổ phiếu công ty đại chúng chưa niêm yết (UPCoM), thị trường trái phiếu chính phủ (TPCP) và thị trường chứng khoán phái sinh).

Thời gian giao dịch chứng khoán phái sinh tại sàn HNX được quy định như sau:

• Khớp lệnh định kỳ
• Khớp lệnh liên tục
• Khớp lệnh thỏa thuận

Sau một năm đi vào hoạt động, tính đến hết ngày 14/12/2018 HNX đã đạt được những con số ấn tượng về giao dịch chứng khoán phái sinh như sau:

• Khối lượng giao dịch bình quân đạt hơn 76 nghìn hợp đồng/phiên.
• Giá trị giao dịch bình quân theo quy mô danh nghĩa hợp đồng đạt 7,2 nghìn tỷ đồng/phiên, tăng tương ứng là 6,9 lần và 7,6 lần so với bình quân năm 2017.
• Khối lượng mở (OI) của toàn thị trường tại thời điểm 14/12/2018 đạt 19,5 nghìn hợp đồng, gấp 2,35 lần so với phiên giao dịch đầu năm.

2.2 Sàn chứng khoán giao dịch chứng khoán thành phố Hồ Chí Minh - HOSE

Sàn giao dịch này chính thức ra mắt vào tháng 7 năm 2000, là một đơn vị trực thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và quản lý hệ thống giao dịch chứng khoán niêm yết của Việt Nam.

Cũng giống như HNX, sàn HOSE có vai trò tổ chức quản lý và điều hành thị trường giao dịch chứng khoán. Mục tiêu hoạt động của sàn dịch chứng khoán HCM là:

• Tổ chức vận hành thị trường giao dịch chứng khoán công bằng, minh bạch, hiệu quả.
• Phát triển hạ tầng cơ sở và các sản phẩm mới phục vụ cho thị trường chứng khoán, tăng cường thu hút đầu tư trong nước và quốc tế. Thể hiện vai trò là kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế, đảm bảo và đem lại lợi ích cao nhất cho nhà đầu tư và các doanh nghiệp tham gia thị trường.

Thời gian giao dịch chứng khoán phái sinh tại sàn HOSE được quy định như sau:

• Khớp lệnh định kỳ.
• Khớp lệnh liên tục.
• Khớp lệnh thỏa thuận.

Trên đây là toàn bộ thông tin về sàn giao dịch chứng khoán phái sinh của Việt Nam. Hy vọng bài viết trên sẽ hữu ích với các nhà đầu tư, giúp bạn có thêm tham khảo chi tiết về đặc điểm cũng như cách thức giao dịch hai sàn HOSE và HNX từ đó lựa chọn được phương án đầu tư tối ưu hóa lợi nhuận.