Thanh khoản dồi dào, lãi suất cho vay khó tăng trong ngắn hạn

Trong bối cảnh chính sách thuế quan của Mỹ khiến thị trường lo ngại về áp lực tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cam kết vẫn hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng nhằm ổn định lãi suất. Cụ thể, NHNN đã ngưng phát hành tín phiếu từ một tháng trước, thay vào đó tăng cường bơm ròng thông qua nghiệp vụ mua kỳ hạn, với khối lượng đạt 36.730 tỷ đồng trong tuần từ ngày 8–14/4/2025. Ngoài ra, NHNN cũng bổ sung thêm các kỳ hạn dài hơn như 35 ngày và 91 ngày, cho thấy định hướng hỗ trợ thanh khoản mang tính dài hạn, ổn định hơn cho hệ thống ngân hàng.

Việc duy trì thanh khoản dồi dào thể hiện rõ định hướng ưu tiên hỗ trợ tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn hiện nay. Mặt bằng lãi suất liên ngân hàng tiếp tục ổn định ở mức thấp, dao động quanh 3,5–4%.

Với mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 trên 16%, việc duy trì lãi suất cho vay ở mức thấp là mục tiêu quan trọng mà NHNN hướng đến. Do vậy từ đầu năm nay, các ngân hàng thương mại được yêu cầu kiểm soát lãi suất huy động đầu vào để hạn chế dẫn truyền sang lãi suất cho vay.

Theo báo cáo từ NHNN, mặt bằng lãi suất cho vay bình quân giảm 0,4% so với đầu năm, trong khi lãi suất huy động chỉ nhích nhẹ 0,08%. Lãi suất huy động ghi nhận tăng so với đầu năm chủ yếu từ nhóm ngân hàng thương mại quy mô nhỏ, nhưng đa số các ngân hàng đã điều chỉnh giảm lãi suất kể từ sau Công điện số 19/CĐ-TTg ngày 24/2/2025 (Thủ tướng yêu cầu NHNN thực hiện ngay việc thanh tra, kiểm tra các ngân hàng thương mại đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động).

Lãi suất duy trì ở mặt bằng thấp đã tạo điều kiện cho tăng trưởng tín dụng. Hết quý I/2025, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đạt 3,93% – cao gấp 2,5 lần so với cùng kỳ năm trước. Bên cạnh đó, NHNN cũng phối hợp với các ngân hàng triển khai thực hiện chương trình ưu đãi tín dụng cho các ngành nghề như lĩnh vực nông, lâm nghiệp và thuỷ sản với quy mô 100.000 tỷ đồng. Mặc dù các biến động bên ngoài có thể làm giảm dư địa chính sách tiền tệ nới lỏng, mục tiêu tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là khu vực sản xuất trong nước vẫn được ưu tiên.

Lãi suất cho vay có thể ổn định trong ngắn hạn

Trong báo cáo triển vọng kinh tế mới công bố, CTCP Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho rằng, trước những tác động tiêu cực từ chính sách thuế quan lên tăng trưởng kinh tế, Việt Nam sẽ nỗ lực đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế trong nước ở các lĩnh vực đầu tư công, sản xuất, tiêu dùng nội địa. Khi đó hệ thống ngân hàng đóng vai trò quan trọng trong việc khơi thông dòng vốn cho nền kinh tế.

“Trong ngắn hạn khi áp lực tỷ giá chưa bị ảnh hưởng tiêu cực bởi vấn đề thuế quan, mặt bằng lãi suất cho vay dự kiến sẽ giữ nguyên ở mức hiện tại. Bên cạnh đó, các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp được các ngân hàng triển khai với mức lãi suất vay ưu đãi cũng sẽ kéo mặt bằng chung lãi suất cho vay thấp hơn”, chuyên gia KBSV nhận định.

Việc tăng cường giải ngân để thực hiện mục tiêu tăng trưởng tín dụng cao có thể sẽ khiến các ngân hàng phải đối mặt với áp lực thanh khoản, tuy nhiên, KBSV cho rằng, hiện tại, duy trì chính sách điều hành tỷ giá linh hoạt, NHNN sẽ vẫn có nguồn lực để hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng thương mại.

Với thanh khoản toàn hệ thống ở trạng thái dồi dào, các ngân hàng thương mại không chịu nhiều áp lực tăng lãi suất huy động để cạnh tranh nguồn vốn, qua đó góp phần duy trì mặt bằng lãi suất ổn định ở mức thấp, phù hợp với định hướng chính sách tiền tệ hỗ trợ tăng trưởng trong thời điểm hiện tại.

Tuy nhiên về dài hạn, sự bất định của chính sách thuế quan tạo ra sức ép lên công cuộc điều hành chính sách của NHNN.

“Trong trường hợp tỷ giá và lạm phát tăng mạnh (trên 4%), việc duy trì mặt bằng lãi suất thấp sẽ trở thành thách thức. Dự báo lãi suất huy động có thể tăng 1-2%, lãi suất cho vay tăng nhẹ và chậm hơn lãi suất huy động (0,5-1%). Mặc dù vậy, chúng tôi cho rằng lãi suất vẫn được duy trì ở vùng thấp tương đối và sẽ tiếp tục đóng vai trò thúc đẩy tăng trưởng kinh tế”, chuyên gia KBSV nhận định.