Blog kiến thức đầu tư

Tìm hiểu vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì?

BSC -

21/01/2019

Vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì là một vấn đề mà nhà đầu tư cần nắm rõ. Bài viết sau đây sẽ giúp các Nhà đầu tư hiểu rõ hơn về thị trường cùng một số khái niệm và thuật ngữ thường được sử dụng trên thị trường chứng khoán phái sinh.

Xem thêm:

1. Vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì?

1.1. Khái niệm vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì?

Vị thế một chứng khoán phái sinh (CKPS) tại một thời điểm là trạng thái giao dịch và khối lượng chứng khoán phái sinh còn hiệu lực mà nhà đầu tư đang nắm giữ tính đến thời điểm đó. Nhà đầu tư mua hoặc bán một CKPS được gọi là mở vị thế mua hoặc mở vị thế bán CKPS đó.

Vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì?

1.2. Vị thế một CKPS trong hợp đồng tương lai

Trong giao dịch hợp đồng tương lai (HĐTL), vị thế một CKPS bao gồm vị thế mua và vị thế bán.

Vị thế mua: Khi NĐT kỳ vọng giá của tài sản cơ sở (ví dụ chỉ số VN30 Index) sẽ tăng trong tương lai, nhà đầu tư sẽ mua hợp đồng, được gọi là mở vị thế mua hay tham gia vị thế mua (bên mua).
Vị thế bán: Khi NĐT là người đang nắm giữ tài sản cơ sở, cho rằng giá của tài sản cơ sở sẽ giảm trong tương lai, sẽ bán hợp đồng và được gọi là mở vị thế bán hay tham gia vị thế bán (bên bán).

1.3. Vị thế ròng CKPS

Vị thế ròng CKPS xác định bằng chênh lệch của vị thế mua và vị thế bán

Vị thế ròng một CKPS sẽ được xác định bằng chênh lệch giữa vị thế mua đã mở và vị thế bán đã mở của CKPS đó tại cùng một thời điểm, và theo nguyên tắc các vị thế đối ứng (vị thế mua – vị thế bán) của cùng một HĐTL có cùng thời điểm đáo hạn trên cùng một tài khoản giao dịch được tự động đối trừ với nhau.

1.4. Giới hạn vị thế CKPS

Giới hạn vị thế một CKPS là vị thế ròng tối đa của CKPS, hoặc của các CKPS khác dựa trên cùng một tài sản cơ sở mà nhà đầu tư được quyền nắm giữ tại một thời điểm.
Giới hạn vị thế nhằm ngăn ngừa một cá nhân, tổ chức nắm giữ số lượng hợp đồng quá lớn. Hạn chế những ảnh hưởng tới việc giao dịch của chứng khoán phái sinh, giúp duy trì ổn định thị trường. Qua đó, đảm bảo sự công bằng và quyền lợi nhà đầu tư khi tham gia chứng khoán phái sinh.

2. Hoạt động của vị thế CKPS

2.1. Vị thế mở một CKPS

Vị thế mở một chứng khoán phái sinh thể hiện việc nhà đầu tư đang nắm giữ chứng khoán phái sinh còn hiệu lực và chưa được thanh lý hoặc tất toán.

Mở vị thế mua CKPS và mở vị thế bán CKPS là khác nhau

Mở vị thế mua: Là nhà đầu tư mua một CKPS được gọi là mở vị thế mua.

Ví dụ: NĐT Xx muốn mua hợp đồng VN30F1901 sẽ đặt lệnh chào được khớp trên thị trường. Như vậy NĐT Xx được coi là đang mở vị thế mua

Mở vị thế bán: Là khi nhà đầu tư bán một CKPS được gọi là mở vị thế bán.

Ví dụ: NĐT Xy muốn bán hợp đồng VN30F1901 sẽ đặt lệnh chào bán, được khớp trên thị trường. Như vậy NĐT Xy được coi là đang mở vị thế bán.

2.2. Vị thế đóng một CKPS

Việc đóng vị thế một CKPS thường tùy thuộc vào chiến lược của các NĐT. Dưới đây sẽ là các nguyên nhân cơ bản.

Đóng một vị thế chứng khoán sẽ phụ thuộc vào chiến lược của nhà đầu tư

Có 2 trường hợp đóng vị thế một CKPS như sau:

Trường hợp 1: Chấm dứt vị thế trước khi HĐTL đáo hạn

Ví dụ: Một NĐT Xx mua 10 hợp đồng tương lai VN30F1809 đáo hạn tháng 9. Trước khi đáo hạn, chỉ số tăng mạnh và NĐT dự đoán chỉ số VN30 Index khó có thể tăng tiếp hoặc thậm chí có thể đảo chiều giảm điểm. NĐT Xx quyết định bán hết số hợp đồng đã mua để chấm dứt vị thế mua, dù các HĐTL đó chưa đến thời điểm đáo hạn. Trường hợp này NĐT Xx đã thực hiện đóng vị thế CKPS với mục đích để chốt lời.

Trường hợp 2: Nắm giữ HĐTL đến khi đáo hạn và thanh toán hợp đồng

Ví dụ: Một NĐT XY mua 10 hợp đồng tương lai VN30F1809 đáo hạn tháng 9. Nhận thấy chỉ số có xu hướng tăng giá, NĐT Xy quyết định giữ hợp đồng đến khi đáo hạn. Thời điểm đáo hạn, NĐT Xy bán hợp đồng để chấm dứt vị thế mua và thanh toán hợp đồng. Trong trường hợp này NĐT Xy đã nắm giữ HĐTL đến khi đáo hạn.

Hiểu được vị thế trong chứng khoán phái sinh là gì đồng nghĩa với việc hiểu thêm về thị trường. Từ đó, các nhà đầu tư sẽ có thêm kiến thức và kinh nghiệm để đưa ra được những quyết định đầu tư đúng đắn nhất.

Kiến thức liên quan